13 Lösungen Übungsaufgaben
13.1 Aufgabe 1
13.1.1 Output 1
Lösung: tau paralleles Modell
- alle Ladungen auf 1
- Alle Intercepts der manifesten auf 0
- Alle Fehlervarianzen der manifesten identisch
Modell passt nicht
13.1.2 Output 2
Lösung: essentiell tau äquivalent
- alle Ladungen auf 1
- unterschiedliche Mittelwerte der manifesten Variablen
- Mittelwert von eta auf 0
- unterschiedliche Fehlervarianzen der manifesten Variablen
Modell passt nicht richtig (laut RMSEA und Chi quadrat), CFI und TLI sprechen ganz knapp für Modellfit
13.1.3 Output 3
Lösung: essentiell tau äquivalent
- alle Ladungen auf 1
- unterschiedliche Mittelwerte der manifesten Variablen
- Mittelwert von eta auf 0
- unterschiedliche Fehlervarianzen der manifesten Variablen
Modell passt richtig (CFI, TLI und Chi quadrat), Nur RMSEA spricht knapp gegen einen Modellfit
13.1.4 Output 4
Lösung: tau kongenerisch
- alle Ladungen frei geschätzt
- unterschiedliche Mittelwerte der manifesten Variablen
- Mittelwert von eta auf 0 und varianz von eta auf 1 (Normierung)
- unterschiedliche Fehlervarianzen der manifesten Variablen
Modell passt nicht (alle vier Fitindices sprechen stark gegen einen Modellfit)
13.1.5 Output 5
Lösung: tau kongenerisch
- alle Ladungen frei geschätzt, la11 = 1 (Normierung)
- unterschiedliche Mittelwerte der manifesten Variablen, la10 = 0 (Normierung)
- Mittelwert und Varianz von eta frei geschätzt
- unterschiedliche Fehlervarianzen der manifesten Variablen
Modell passt gut (alle vier Fitindices sprechen stark für einen Modellfit)
13.2 Aufgabe 2
13.2.1 Output 1
# Lösung: vervollständigter Output (tau paralleles Modell) 
Latent Variables:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)  
  eta =~                                                                
    y1                1.000                              
    y2                1.000                              
    y3                1.000                             
    y4                1.000                               
    y5                1.000                              
    y6                1.000                              
Intercepts:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)   
    eta               0.317    0.056    5.651    0.000    
   .y1                0.000                               
   .y2                0.000                               
   .y3                0.000                              
   .y4                0.000                              
   .y5                0.000                               
   .y6                0.000                            
Variances:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)   
    eta     (veta)    0.824    0.077   10.694    0.000   
   .y1      (veps)    0.709    0.026   27.386    0.000    
   .y2      (veps)    0.709    0.026   27.386    0.000   
   .y3      (veps)    0.709    0.026   27.386    0.000   
   .y4      (veps)    0.709    0.026   27.386    0.000    
   .y5      (veps)    0.709    0.026   27.386    0.000    
   .y6      (veps)    0.709    0.026   27.386    0.000    13.2.2 Output 2
# Lösung: vervollständigter Output (essentiell tau äquivalent, Normierung E(eta)=0)
Latent Variables:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)   
  eta =~                                                                
    y1                1.000                              
    y2                1.000                              
    y3                1.000                              
    y4                1.000                               
Intercepts:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)  
    eta               0.000                               
   .y1               15.205    0.161   94.715    0.000   
   .y2               14.990    0.164   91.229    0.000  
   .y3               15.130    0.161   93.897    0.000   
   .y4               15.070    0.164   92.155    0.000  
Variances:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)   
    eta     (veta)    4.125    0.441    9.347    0.000    
   .y1      (vps1)    1.029    0.141    7.309    0.000    
   .y2      (vps2)    1.275    0.163    7.837    0.000    
   .y3      (vps3)    1.068    0.144    7.407    0.000   
   .y4      (vps4)    1.223    0.158    7.744    0.000   13.2.3 Output 3
# Lösung: vervollständigter Output (tau kongenerisch, Normierung la10 = 0, la11 = 1)
Latent Variables:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)  
  eta =~                                                                
    item_1  (la11)    1.000                               
    item_2  (la21)    0.749    0.053   14.034    0.000   
    item_3  (la31)    1.203    0.055   22.016    0.000   
    item_4  (la41)    0.843    0.046   18.275    0.000    
    item_5  (la51)    0.692    0.053   12.965    0.000    
    item_6  (la61)    0.662    0.051   12.899    0.000   
Intercepts:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)   
    eta               2.563    0.053   48.247    0.000   
   .item_1  (la10)    0.000                             
   .item_2  (la20)    0.395    0.145    2.723    0.006   
   .item_3  (la30)   -0.823    0.147   -5.583    0.000   
   .item_4  (la40)    0.786    0.125    6.280    0.000    
   .item_5  (la50)   -0.193    0.145   -1.327    0.185   
   .item_6  (la60)    0.765    0.139    5.482    0.000    
Variances:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)   
    eta     (veta)    0.940    0.088   10.657    0.000    
   .item_1  (vps1)    0.468    0.040   11.758    0.000    
   .item_2  (vps2)    0.895    0.061   14.684    0.000    
   .item_3  (vps3)    0.368    0.043    8.630    0.000    
   .item_4  (vps4)    0.507    0.038   13.231    0.000    
   .item_5  (vps5)    0.940    0.063   14.896    0.000    
   .item_6  (vps6)    0.871    0.058   14.908    0.000 13.3 Aufgabe 3
# Lösung: vollständig beschrifteter Output
Latent Variables:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)   
  eta =~                                                                
    y1      (la11)    1.690    0.116   14.572    0.000    
    y2      (la21)    1.943    0.136   14.291    0.000   
    y3      (la31)    1.905    0.147   13.002    0.000    
Intercepts:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)   
    eta               0.000                               
   .y1      (la10)    0.245    0.137    1.786    0.074   
   .y2      (la20)    0.845    0.160    5.281    0.000    
   .y3      (la30)    0.045    0.168    0.267    0.789   
Variances:
                   Estimate  Std.Err  z-value  P(>|z|)  
    eta               1.000                              
   .y1      (vps1)    0.910    0.168    5.409    0.000    
   .y2      (vps2)    1.345    0.231    5.835    0.000   
   .y3      (vps3)    2.033    0.272    7.487    0.000    13.4 Aufgabe 4
13.4.1 Output 1
Lösung: Modell tau parallel Modellgleichungen: \[ y1 = 0 + 1 \cdot \eta + \epsilon 1 \\ y2 = 0 + 1\cdot \eta + \epsilon 2 \\ y3 = 0 + 1\cdot \eta + \epsilon 3 \\ y4 = 0 + 1\cdot \eta + \epsilon 4 \\ \]
 
Figure 13.1: Übungsaufgabe 4 - Pfadmodell tau paralleles Messmodell
13.4.2 Output 2
Lösung: Essentiell tau äquivalentes Modell, Normierung la10 = 0 Modellgleichungen: \[ y1 = 0 + 1\cdot \eta + \epsilon 1 \\ y2 = -0.215 + 1\cdot \eta + \epsilon 2 \\ y3 = -0.075 + 1\cdot \eta + \epsilon 3 \\ y4 = -0.135 + 1\cdot \eta + \epsilon 4 \\ \] 
Figure 13.2: Übungsaufgabe 4 - Pfadmodell essentiell tau äquivalentes Messmodell
13.4.3 Output 3
Lösung: Modell tau kongenerisch, Normierung E(eta)= 0 und Var(eta) = 1 Modellgleichungen: \[ y1 = 3.443 + 0.864\cdot \eta + \epsilon 1 \\ y2 = 3.460 + 0.004\cdot \eta + \epsilon 2 \\ y3 = 3.989 + 0.931\cdot \eta + \epsilon 3 \\ y4 = 2.994 + 0.432\cdot \eta + \epsilon 4 \\ y5 = 3.528 + 0.573\cdot \eta + \epsilon 5 \\ y6 = 5.051 + 0.785\cdot \eta + \epsilon 6 \\ y7 = 3.966 + 0.029\cdot \eta + \epsilon 7 \\ y8 = 3.267 + 1.051\cdot \eta + \epsilon 8 \\ \] 
Figure 13.3: Übungsaufgabe 4 - Pfadmodell tau kongenerisches Messmodell
13.4.4 Output 4
Lösung: Modell tau kongenerisch, Normierung la10 = 0, la11 = 1 Modellgleichungen: \[ y1 = 0 + 1\cdot \eta + \epsilon 1 \\ y2 = -0.290 + 1.081\cdot \eta + \epsilon 2 \\ y3 = -0.226 + 1.050\cdot \eta + \epsilon 3 \\ y4 = -0.024 + 0.943\cdot \eta + \epsilon 4 \\ \]
 
Figure 13.4: Übungsaufgabe 4 - Pfadmodell tau kongenerisches Messmodell